0–6 yaş grubu çocuklar için en büyük tehlike burasıdır. Burada kaynayan sular, yemekler, ocaklar, elektrikli ev aletleri burayı evin en tehlikeli yeri haline getirmektedir. Araştırmacı eller ocağın üstünden sıcak veya kaynayan tavanın, tencerelerin sapını çekebilir elektrikli ev aletlerini bir anda karıştırabilir. Söz konusu yaş grubu çocuğu mümkün olduğu kadar buradan uzak tutmak gerekmektedir. Çocuğun yemeklerini burada yedirmek, çocuğa yapacağı alışkanlık yanında, orada daha çok zaman harcaması kaza riskini arttırmaktadır. Dolayısıyla bu hem kendisinin doğrudan zarar görmesine hem de evde yangın çıkmasına sebep olabilmektedir. Ancak güvenlik açısından yapılacak bazı küçük tasarımlar ve bilinçli yapılacak düzenlemeler ile potansiyel kazaları en aza indirmek mümkün olabilmektedir. Emeklemeye başladığında gerekli güvenlik önlemlerini almanız önerilir.
Mutfaktaki Tehlikeler;
- Yanıklar ve haşlanmalar
- Yangın
- Düşmeler ve kaymalar
- Yaralanma, incinme ve kesikler
- Zehirlenmeler
- Elektrik çarpması
- Boğulmalar
Mutfak Güvenliği için Öneriler ve Düzenlemeler ise;
- Giriş noktasında kapı yok ise çocuğun girişine karşı denetimi sağlayacak şekilde, çocuğun açamayacağı şekilde bir kilidi bulunan yetişkinin rahatlıkla açıp kapatabileceği, çocuk güvenliği standartlarına uygun bir çocuk güvenlik kapısı konulması,
- Mutfağın konumu, içerideki ve dışarıdaki oyun alanlarının görülebileceği şekilde olmalıdır.
- Yer döşemesi kaymaz özellikte olmalıdır.
- Lavabo ve ocağın arasındaki mesafe az olmalıdır.
- Mutfak çekmecelerini ocak ve fırının uzağında tasarlanmalı ve çekmecelerin kulpları çocuğun tezgâha veya lavaboya tırmanıp çıkamayacağı şekilde seçilmiş olmalıdır.
- 90 cm. in altındaki tüm dış köşeler yuvarlatılmalıdır.
- Elektrik prizlerini lavabodan uzakta, elektrikli aletlerin kullanıldığı yere yakın, tezgâhın 25 cm üstüne monte edilmeli.
- Elektrikli aletleri mümkün olduğunca tezgahın geri duvara yakın bölümlerinde tutulmalı veya kapalı dolaplar içinde bulundurulmalıdır.
- Bıçaklar çocuk bir şeyin üzerine çıkıp ulaşabileceğinden tezgah üzerinde bulundurulmamalıdır.
- Tesisat dolapları vb. kapaklarına özel çocuk güvenlik kilitleri konulmalıdır.
- Mutfakta bulunan keskin kenarlı ve köşeli (tezgâh gibi) eşyaların çocuğun baş ve gözlerine zarar vermemesi için özel malzeme ile güvenli hale getirilmelidir.
- Çocuk taşıma pusetinde, masanın veya tezgâhın üzerinde bir an bile olsa bırakılmamalı, ani bir hareketle dönerek düşebileceği düşünülmelidir.
- Deterjan ve temizlik malzemeleri ile zehirli maddeler (haşere ilaçları gibi), çocukların ulaşamayacağı ve kapalı özel kilitli dolapların üst bölümlerinde veya özel güvenlik kilidi olan dolap ve kutularda saklanmalıdır. Bu kapaklar çok sık açılıp kapandığından yetişkinler için kullanım kolaylığı olan ürünler tercih edilmelidir. Temizlik kovasının yanında veya alçak sehpanın üstünde açıkta bir an bile olsa bırakılmamalı, çalışan yardımcı personel temizlik maddelerinin saklanma koşulları konusunda eğitilmeli, bu konuda herhangi bir şekilde değişiklik yapmasına izin verilmemelidir.
- Toksik madde içeren temizlik maddeleri her zaman kendi orijinal ambalajında saklanmalı, su veya meyve suyu şişlerine konulmamalıdır.
- Çöp Kutusu çocuklar için çok ilginç bir yerdir. Çöpteki tehlikeli bir şeyin dışarıda halının üzerinde bırakılmış bir şeyden farkı yoktur. Çekmeyi öğrenince çekip devirebilir. İçindeki keskin eşyalar, toksik-zehirli maddeler vb. çocuk için tehlikeli olabileceğinden çöpler, kullanılmış çocuk bezleri, kapalı ve özel güvenlik kilidi bulunan bölmelerde bulundurulmalıdır.
- Mutfakta kilim gibi yer yazgısı kullanılacaksa onun kaymaz hale(altına özel kaymazlık malzemeleri ile) getirilmeli ve zeminin ıslanması halinde kaymayı önlemek için hemen silinmelidir.
- Alüminyum folyo, mumlu kâğıt ve plastik ambalajlar ile kaplanmış kutuların keskin ve testere gibi olan köşeleri çocukların parmaklarını kesebileceğinden bunlar çocuğun ulaşacağı yerlere bırakılmamalıdır.
- Çocuklar, küçük parmakları ile kürdan, kırılmış bardak parçaları, buzdolabı mıknatısları gibi küçük nesneleri bulup yutmaları sonucu boğulmalara sebep olabileceğinden, bu kazaları önlemek için benzer nesnelerden uzak tutulmalıdır.
- Alkollü içkiler, çocukların görüp ulaşamayacağı yerlerde bulundurulmalı ve içkilerin kullanılmasından sonra da şişe ve bardakların boş olduğundan emin olmak için kontrol edilmelidir.
- Fırın, ocak gibi sıvı ve gaz ile çalışan pişiricilere ait enerji aktarım boruları(gaz kaçaklarını kontrol için), periyodik olarak kontrol edilmeli, düzenli çalışmalarını takip için özel ikaz lambaları devamlı gözlenmelidir.
- Çocuklar ocakların üzerinden veya mutfak tezgâhından tava veya benzeri kapları çekip üzerine dökebilmektedir. Bunu engellemek için özel bariyerler kullanılmalıdır.
- Yanabilir perde gibi eşyalar ocak, fırın ve yakıcı aletlerden uzak tutulmalıdır.
- Tava, tencere gibi tutma taşıma kulpları tamir olamayacak şekilde gevşemiş ve sallanıyorlarsa, kullanılmayıp atılmalıdır.
- Fırınlar kullanılmadığı sürece daima kapalı tutulmalı ve amacı dışında ısıtıcı vs. gibi sebepler ile kullanılmamalıdır.
- Ocaklar kullanılırken tava ve benzeri pişirme kaplarının sap ve tutamak yerleri (kulpları) dışa dönük (çocuğun erişebileceği şekilde) değil, ocak yönünde olmalıdır.
- Buzdolabının çocuk tarafından açılmaması için özel çocuk dolap kilitleri kullanılmalıdır.
- Derin dondurucudaki buz ve buzlukları çocukların alıp ağızlarına götürmemelerine dikkat edilmelidir. (Aksi halde buz parçalarının boğazına kaçmasına ve dillerinin metal buz kalıbına yapışıp zarar görmelerine sebep olabilir.)
- Çocukların ilgisini çekecek objeler (piller, mum gibi) çocuğun ulaşabileceği yerlerde (buzdolabı gibi) muhafaza edilmemelidir.
- Çocukların kullanılmayan buzdolapları gibi büyük ev aletlerinin içine girmesi onların havasız kalma riskini, üzerine tırmanmaları da düşme riskini taşıyacağından, bu gibi kullanılmayan cihazlar ev dışına çıkarılmalıdır.
- Ekmek kızartma makinesi, kahve ve çay makinesi gibi küçük ev aletlerini gerek kullanırken ve gerekse kullanılmadığı zamanlar çocukların ulaşamayacağı yerlerde muhafaza edilmelidir.
- Çocuğun çekip üzerine dökmemesi veya devirmemesi için, mutfak masası üzerinde örtü kullanılmamalıdır.
- Elektrikli ev aletlerinin kablolarının sarkması önleyen özel güvenlik için yapılmış kablo kısaltıcıları kullanılmalıdır.
- Çakmak, kibrit gibi yanıcı, bıçak çatal gibi kesici ve delici mutfak eşyalarını çocukların ulaşabileceği tezgâh üzeri gibi yerlere konmamalı, çocukların ulaşamayacağı yerlerde ve özel güvenlik kilidi altındaki çekmece veya dolaplarda muhafaza edilmelidir.
- Yangın söndürme cihazını, fırın ve ocağın uzağına, çocukların ulaşamayacağı yere tercihen duvara monte edilmelidir.
- Mutfaktaki cam eşyalar çocukların ulaşamayacağı yerlerde bulundurulmalıdır.
- Mutfakta ısı sabitleyicili bataryalar kullanılarak suyun sıcaklığı 50 derecede tutulmalıdır.
- Duman algılayıcı dedektörler, mutfak girişine yakın yere monte edilmeli.
- Mutfağın tercihen bir girişi olmalıdır.
- Buzdolabı-evye ve ocak çalışma üçgeni içinde herhangi bir geçiş trafiği olmamalıdır.
- Bulaşık makinesine gelen sıcak su bağlantısı sabit olmalıdır.
- Fırınların, ocakların, açma, kapama ve ayar düğmelerinin özel çocuk güvenlik kilidi ile kontrol altına alınmalı, ayrıca ısınabilen fırın camları için özel güvenlik bariyeri kullanılmalıdır.
- Dolu gaz tüpleri sıcak ve ateşe yakın yerlere konmamalı ve kullanılmadığı zaman, kapalı tutulmalıdır.
- Evlerde eksiksiz bir sağlık çantası bulundurulmalıdır.
- İlaçların son kullanma tarihleri ilaç alınırken ve evde muhafaza edilirken, periyodik aralıklarla ve çocuğa verilirken, son kullanma tarihi kontrol edilmeli ve tarihi geçenler imha edilmelidir.
- Ev hayvanları için kullanılan ilaçlar ile çocuklar için kullanılan ilaçlar ayrı yerlerde tutulmalıdır.
- Fırın kapakları çoğunlukla yukarıdan aşağıya doğru açılır. Çocuğunuzda yukarılara ulaşmak için alttan bir çekmeceyi çekerek üste çıkarak fırınında kulpunu basamak olarak kullanmak isterse kapak açılacağından problem yaratabilir. Fırın kilidi kullanılması bu problemi ortadan kaldırır.
- Bulaşık makinelerinin birçoğu çocuk tarafından açılabilir. Siz açarken oda sizi izler ve çok sıcak olduğu için yanma ve haşlanmalara sebep olabilir. Çocuğunuz ayakta durabildiği zamanda kapağı açıp içindeki bıçak ve kesici aletlere ulaşabilir. Bulaşık deterjanları Toksiktir. Kalıntıları bile olsa çocuk deterjan gözünü açıp yiyebilir, gözüne sürebilir. Açık bulaşık makinesi kapısı aynı zamanda tırmanma platformdur. Kapıyı açarak eğlence için üstünde zıplaya zıplaya kapıyı kırabilir. Bulaşık makinesi için özel çocuk emniyet kilidi kullanılmalıdır.
- Buzdolapları tehlike noktasıdır. Çocuklar cam kutuları ve rafları alıp kırabilirler. İlaçları veya alkolleri alıp içebilirler. Kilit kullanılması uygun olur. Ancak zamanlama olarak çocuk dolabı açabilme yetisine sahip olduğu zaman kilidi koymak daha uygundur.
- Plastik torbalar başlarına geçirip veya koparıp ağızlarına atıp boğulma tehlikesi yaratabileceğinden çok tehlikelidir. Çocuğun ulaşamayacağı yerde saklayın. Kullanılmış olan plastik torbaları önce düğümleyip bağlandıktan sonra çöpe atılmalıdır.
- Duvardaki telefonun sarkan kabloları veya perdelerin sarkan ipleri boğulma tehlikesi yaratabileceğinden önlem alınmalıdır.
Tüm ailelere sağlıklı, mutlu ve kazasız günler dilerim.
Arzu Birinci-Çocuk ve Yaşlı Güvenlik Uzmanı